Στις δύσκολες εποχές που ζούμε όλοι έχουμε άγχος. Όμως οι αγχώδεις διαταραχές είναι κάτι περισσότερο.
Τι είναι το άγχος και τι ο φόβος;
Το άγχος είναι ο φόβος του αγνώστου. Είναι μία ανταπόκριση σε μια αόριστη αίσθηση κινδύνου, ενώ στο φόβο το άτομο μπορεί να περιγράψει ακριβώς αυτό που φοβάται. Και στις δυο περιπτώσεις φυσικά, το άτομο έχει την εμπειρία μιας σοβαρής απειλής της ζωής του.
Το άγχος είναι κάτι φυσιολογικό σε στρεσογόνες καταστάσεις και μπορεί συχνά να είναι δημιουργικό, γιατί μας κινητοποιεί να κάνουμε τα πράγματα που πρέπει. Συνήθως όμως συνδέεται με το άγχος αναμονής μιας δυσάρεστης κατάστασης στο μέλλον.
Και τα δύο, και ο φόβος και το άγχος έχουν παρόμοια συμπτώματα στη φυσιολογία. Και τα δύο κινητοποιούν το αντανακλαστικό της πάλης ή φυγής. Όταν όμως το άγχος μεγεθύνεται τόσο που κατακλύζει τη ζωή ενός ατόμου τότε μπορεί να οδηγήσει στην εξέλιξη μιας από τις Αγχώδεις Διαταραχές.
Οι πιο συνηθισμένες Αγχώδεις Διαταραχές είναι οι:
- Διαταραχή πανικού με ή χωρίς Αγοραφοβία: αφορά στο 1,5-3,5% του πληθυσμού, η οποία εκδηλώνεται με πολλά σωματικά συμπτώματα όπως ταχυπαλμία, ζάλη, έντονη εφίδρωση, δύσπνοια, ναυτία, τρόμο και αίσθημα ότι χάνει τον έλεγχο, θα τρελαθεί ή θα πεθάνει.
- Αγοραφοβία με ή χωρίς κρίσεις πανικού, όπου κυριαρχεί ο φόβος ότι το άτομο δεν θα μπορέσει να φύγει από ένα συγκεκριμένο χώρο με πολλούς άλλους ανθρώπους, νιώθει δηλαδή εγκλωβισμό.
- Ειδική φοβία, σε συγκεκριμένα πράγματα όπως πχ τα αεροπλάνα, τα ζώα, οι καταιγίδες κλπ.
- Κοινωνική φοβία, δηλ ο φόβος αμηχανίας σε κοινωνικές καταστάσεις, αφορά στο 3-5% του πληθυσμού.
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, όπου κυριαρχούν οι επαναλαμβανόμενοι καταναγκασμοί.
- Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες, η οποία εμφανίζεται σε άτομα που έχουν υποστεί ψυχικό τραύμα (συχνότητα 1-14%)
- Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, με συμπτώματα όπως η έντονη κούραση, η δυσκολία συγκέντρωσης, η μυική ένταση, η ευερεθιστότητα, οι διαταραχές στον ύπνο κλπ.
Στις διαταραχές αυτές το κύριο σύμπτωμα είναι το άγχος. Τι είναι ακριβώς το άγχος; Είναι ένα σύστημα συναγερμού. Μας προειδοποιεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξουμε.
Το Εγώ, σύμφωνα με την Ψυχανάλυση, βρίσκεται συνεχώς στη δυσχερή θέση όπου δέχεται από τη μια την πίεση των απαιτήσεων του περιβάλλοντος (τα πρέπει, τις προσδοκίες των άλλων, τις κοινωνικές απαιτήσεις αλλά και τις εσωτερικευμένες απαιτήσεις του περιβάλλοντος όπως εκφράζονται από το Υπερεγώ) και από την άλλη των ενστίκτων, που κι αυτά ζητούν ικανοποίηση. Αυτή η πίεση δημιουργεί άγχος. Για να μειώσει το άγχος ο άνθρωπος αναπτύσσει μηχανισμούς άμυνας, δηλαδή μηχανισμούς απώθησης. Το νευρωτικό άγχος εκδηλώνεται όταν αυτοί οι μηχανισμοί δεν λειτουργούν πλέον τόσο αποτελεσματικά.
Το άγχος είναι ένα ανθρώπινο φαινόμενο. Τα περισσότερα ζώα ζουν σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και στο τώρα. Η ύπαρξη τους είναι απλή, όταν πεινούν κυνηγούν κι όταν συναντούν ένα επικίνδυνο ζώο το βάζουν στα πόδια. Οι άνθρωποι αντιθέτως έχουν πολλές ανησυχίες και προβλήματα που σχετίζονται είτε με το μέλλον είτε με το παρελθόν. Σπανίως ζουν στο παρόν. Για παράδειγμα, αποταμιεύουν χρήματα για να έχουν για τα γεράματα τους, μια συμπεριφορά απολύτως άγνωστη στα ζώα.
Μικρές συστάσεις για τις δύσκολες εποχές που ζούμε:
- Αναπτύξτε ευγνωμοσύνη για όλα όσα σας προσφέρονται
- Αφιερώστε λίγο χρόνο για τον εαυτό σας, για να κοιτάξετε μέσα σας
- Συνδεθείτε με ένα στόχο μεγαλύτερο από το “μικρό εαυτό” (μη χάνεστε στις μικρές στεναχώριες και τα μικροπροβλήματα)
- Σκεφτείτε θετικά – η σκέψη δημιουργεί πραγματικότητα.
- Επαναξιολογείστε τις προτεραιότητες σας
- Μιλήστε και σχετιστείτε με τους άλλους. Μείνετε συνδεδεμένοι, ειδικά αυτές τις εποχές της κοινωνικής αποξένωσης.
- Ασκηθείτε. Η φυσική δραστηριότητα απελευθερώνει χημικές ουσίες όπως οι ενδορφίνες, η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη που ονομάζονται και ορμόνες της ευτυχίας.
- Κρατείστε υγιή απόσταση από τα καταναλωτικά αγαθά.
- Παραμείνετε νηφάλιοι και αντικειμενικοί παρά τον βομβαρδισμό πληροφοριών.
