“Το αρσενικό και το θηλυκό αντιπροσωπεύουν τις δύο όψεις του μεγάλου ριζοσπαστικού δυισμού. Αλλά στην πραγματικότητα διαπερνούν το ένα το άλλο ασταμάτητα. Το ρευστό στερεοποιείται, το στερεό υγροποιείται. Δεν υπάρχει κανείς απολύτως άντρας ούτε η απόλυτη γυναίκα”
Margaret Fuller, Η γυναίκα στο 19ο αιώνα
Η Anima και ο Animus ή οι Σύζυγοι (Syzygie) όπως τους ονόμασε ο Γιουνγκ, αντιπροσωπεύουν το αρχέτυπο της δυαδικότητας. Η Anima είναι η εσωτερική θηλυκή πλευρά του άντρα και ο Animus η εσωτερική αρσενική πλευρά της γυναίκας. Όσο πιο έντονη είναι η επαφή μιας γυναίκας στο συλλογικό ασυνείδητο, τόσο περισσότερο θα αναπτύξει ικανότητες του Animus που ανήκει στην ιστορία του αντρικού πνεύματος, όπως π.χ. πνεύμα ανακάλυψης, τόλμης κλπ.
Σύμφωνα με τον Γιουνγκ υπάρχουν 4 φάσεις του Animus που ανταποκρίνονται στην ψυχολογική εξέλιξη αυτού του αρχετύπου: οι φάσεις αυτές μπορούν να παρατηρηθούν στα όνειρα και τις φαντασιωσεις μιας γυναίκας ή ακόμη και στην επιλογή των συντρόφων της ζωής της. Κάθε μια από αυτές τις φάσεις μπορεί να προβληθεί σ’ έναν άντρα ή κάποιες φορές και σε μια γυναίκα.
Στην πρώτη φάση ο Animus εμφανίζεται ως ενσάρκωση φυσικής δύναμης. Ίσως ως ηπερήρωας ή μπρατσωμένος άντρας ή αν η γυναίκα έχει ιδιαίτερα άσχημες εμπειρίες με άντρες, ως βίαιος και εγκληματικός τύπος. Εδώ κατανοούμε γιατί οι γυναίκες έλκονται από άντρες που φαίνονται εντελώς ακατάλληλοι – διαφορετικοί από αυτές. Όσο η γυναίκα έχει καλή σχέση με τον Animus της είναι όλα εντάξει. Αν όμως έχει μη ρεαλιστικές προσδοκίες και προβάλλει σ’ αυτόν μια διαφορετική εικόνα π.χ. πως είναι ο ιππότης, τότε αρχίζουν τα προβλήματα. Προβλήματα που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε βία ή κακομεταχείριση. Αν το ξεπεράσει θα οδηγηθεί σε μεγαλύτερη ελευθερία και επιτυχία.
Στην επόμενη φάση της εξέλιξης, ο Animus χαρίζει στη γυναίκα μεγάλη ανεξαρτησία και ικανότητες – δεξιότητες που της επιτρέπουν την επιτυχία στον κόσμο. Τότε αρχίζουν να αλλάζουν και τα όνειρα και οι φαντασιώσεις της και αρχίζει να εμφανίζεται μια μορφή που είναι διαθέσιμη να βοηθήσει. Η γυναίκα γίνεται δημιουργική και ενδιαφέρεται περισσότερο για τους δικούς της στόχους. Η σχέση της με τους άντρες αλλάζει. Ένα διαφορετικό αρχέτυπο ανδρός την έλκει ή η σχέση με τον σύντροφο μπορεί να αλλάξει δραματικά. Έχει λιγότερο την τάση να προβάλλει τον αρνητικό της Animus προς τους άντρες της ζωής της.
Η φάση που ακολουθεί είναι η εξέλιξη της σοφίας. Εδώ εμφανίζεται ο Animus σε όνειρα ή φαντασιώσεις ως δάσκαλος, ή πνευματικός καθοδηγητής. Ο ιδανικός άντρας για μια γυναίκα όπου ο Animus της βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο είναι ένας άντρας που φαίνεται να έχει εξελίξει τη δική του σοφία. Σ’ αυτή τη φάση έλκεται πιθανώς από μέντορες ή αφήνεται εντελώς στη δική της εσωτερική σοφία.
Μια γυναίκα που από πάντα λειτουργούσε από αυτή τη φάση, διαφοροποιείται από αυτή που ανέβηκε σιγά σιγά τα σκαλοπάτια της θεραπείας. Μια διαφορά έγκειται ότι αυτή που διάβηκε τα πρώτα σκαλοπάτια γνωρίζει πολύ καλύτερα τον Animus της και γι αυτό γνωρίζει όλα τα εμπόδια της πορείας και προβάλλει λιγότερο στους άντρες.
Στο τέταρτο επίπεδο του Animus συμπεριφέρεται όπως η ενσάρκωση της πνευματικής εμπειρίας και μπορεί να εμφανίζεται σε όνειρα ή φαντασιώσεις ως θεϊκά εντάλματα. Αυτές οι εντολές μπορεί να είναι μέρος του θεού Ερμή ή ενός άντρα ή πουλιού που αντιπροσωπεύει την κίνηση του ουρανού προς τη γη. Όταν ο Animus βρίσκεται σε αυτό το επίπεδο, η γυναίκα νιώθει να έλκεται από άντρες που κάνουν πνευματική δουλειά, όπως γκουρού, παράδες κλπ. Αλλά αν ο Animus είναι ασυνείδητος, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να μπερδέψει η γυναίκα τον άντρα που τον ταυτίζει με τον Animus και να του προβάλλει ότι έχει την ικανότητα της πνευματικής πραγμάτωσης.
Η ενσωμάτωση του Animus σε αυτό ή σε άλλο επίπεδο, δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να αλλάξει. Όταν η γυναίκα δεν νιώθει πια την ανάγκη να προβάλλει τον Animus της σ’ έναν άντρα, είναι δυνατό να αναλάβει πια την ευθύνη και της πνευματικής της ζωής.
Η επαφή με την Anima και τον Animus είναι το υψηλό σημείο της εσωτερικής δουλειάς και οδηγεί σ’ ένα βαθύ αίσθημα αυτο-καθορισμού. Οι Ομοιοπαθητικοί μιλούν για αυξημένη ελευθερία, ως ένα πρόσθετο παράγοντα που οδηγεί σε αυξανόμενη υγεία. Η κατανόηση των concepts των Anima και Animus μας βοηθούν να αναγνωρίσουμε τι συμβαίνει στην ψυχή μας και κατά συνέπεια να κερδίσουμε ανεξαρτησία. Η απελευθέρωση από τις εμπλοκές της Anima και του Animus και η συνδεσή τους με το συλλογικό ασυνείδητο, μετατρέπουν τον μέχρι τώρα αντίπαλο σε μια ψυχολογική λειτουργία, που μπορεί να μας εξυπηρετήσει.
Όταν μια γυναίκα συνδέει τη θηλυκότητά της με την εσωτερική της αρενωπότητα και ο άντρας καταφέρνει να τιμήσει την εσωτερική θηλυκή του φύση, επιτυγχάνεται αυτό που οι Αλχημιστές ονόμασαν σύζευξη (coniuction) των αντιθέτων. Τότε το άτομο δεν ταλαντεύεται πλέον ανάμεσα σε αντιθέσεις όπως αρνητικό – θετικό, καλό – κακό, αγάπη – μίσος και αναλαμβάνει μια ενδιάμεση θέση, που ανήκει στην πραγματικότητα όπου κάθε τι φωτεινό έχει μια σκοτεινή πλευρά και κάθε άσχημη πράξη φέρει μέσα της το δυναμικό της αγάπης.
