«Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας. Είναι οι γιοι και οι κόρες της λαχτάραςτης Ζωής για τη ζωή. Έρχονται στη ζωή με τη βοήθειά σας, αλλά όχι από σας, και μ’ όλο που είναι μαζί σας, δεν ανήκουν σε σας…»
Χαλίλ Γκιμπράν, Ο Προφήτης
Είναι απαραίτητο να κοιτάξουμε ολιστικά το οικογενειακό και συστημικό πεδίο του παιδιού και των γονέων. Τα παιδιά, για να μπορέσουν να αναπτυχθούν, χρειάζονται το σεβασμό και την προστασία των ενηλίκων. Οι ενήλικες θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τα παιδιά σοβαρά, να τα αγαπούν και να τα βοηθούν με εντιμότητα, ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν στον κόσμο.
Στη διαδικασία της θεραπείας ο/η Ομοιοπαθητικός, όταν έχει μπροστά του ένα παιδί, θέτει ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει ένα παιδί γενικά και τι αυτό το συγκεκριμένο παιδί; Ποιος είναι ο εξελικτικός του δρόμος; Σε ποιο εξελικτικό στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή; Ποια εμπόδια υπάρχουν; Πώς είναι δομημένο το φυσικό σώμα, αλλά και ποιο πνεύμα κατοικεί αυτό το σώμα; Τι άνθρωπος είναι αυτός; Σε τι περιβάλλον έχει έρθει; Είναι ένα επιθυμητό παιδί στην οικογένεια ή η σύλληψη ήταν τυχαία; Πώς ήταν η εγκυμοσύνη, η γέννα; Πώς είναι το σώμα του; Πώς είναι η συμπεριφορά του; Τι συμβαίνει στα πρώτα 3 χρόνια; Πού υπάρχει στασιμότητα; Πού σταματά η εξέλιξη; Πώς είναι το κεφάλι; Κοιμάται πολύ ή λίγο; Κινητική ικανότητα, λόγος. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για αργή ή γρήγορη εξέλιξη κλπ. Ποια είναι η φυσική εξέλιξη, πού υπάρχουν μπλοκαρίσματα;
Τι είναι αυτό που χρειάζεται να θεραπευτεί
Στην πράξη δεν υπάρχει ασθένεια και υγεία, υπάρχει μόνο ένας δρόμος προς την υγεία. Εμείς οι θεραπευτές χρειάζεται να κατανοούμε αρχικά πού βρίσκεται ο ασθενής και προς τα πού θέλει να πάει. Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά.
Ξεκινώντας από τη σύλληψη μέχρι τη γέννηση
Σήμερα, δύο στα δέκα ζευγάρια στο δυτικό κόσμο δυσκολεύονται να συλλάβουν παιδί. Πού οφείλεται αυτό; Και όταν πια λαμβάνει χώρα η σύλληψη, πότε είναι επιθυμητή και από τους δυο γονείς και πότε έρχεται σε «ακατάλληλη» στιγμή;
Μετά έρχεται η εγκυμοσύνη, και τότε ασχολούμαστε πάρα πολύ με αντικειμενικά κριτήρια, υπέρηχους (είμαι σε αυτή ή αυτή την εβδομάδα, να πάρω ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο ή όχι κλπ.) αλλά στην πραγματικότητα, η εγκυμοσύνη είναι κάτι διαφορετικό. Η εγκυμοσύνη και η γέννα δεν είναι ένα ιατρικό πρόβλημα αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της σεξουαλικής και συναισθηματικής ζωής του ανθρώπου. Η γέννα είναι ο δρόμος προς το φως. Είναι το μυστήριο της ζωής. Το πρόσωπο της γυναίκας που γεννά είναι γεμάτο ενέργεια, πόνο αλλά και δυναμική. Το βλέμμα του νεογέννητου είναι το θαύμα αυτοπροσώπως.
Με την γέννηση, η εξέλιξη του ανθρώπου είναι μόλις στην αρχή. Ο Michel Odent («Η γέννα στο δρόμο της φύσης») ορίζει τις πρώιμες φάσεις τις ζωής ως τη στιγμή της σύλληψης, την εγκυμοσύνη, την γέννα και το 1ο χρόνο. Μιλά για την ωκιτοκίνη, την ορμόνη της αγάπης και γι αυτό που συμβαίνει ή θα έπρεπε να συμβαίνει στον τοκετό.
Αν μια γυναίκα θέλει να δώσει στο παιδί της όσα θα του χρειαστούν στη ζωή του, είναι απολύτως ουσιώδες να μην αποχωριστεί το νεογέννητο, γιατί οι ορμόνες που αναπτύσσουν και τρέφουν το μητρικό ένστικτο απελευθερώνονται αμέσως μετά τη γέννα και συνεχίζουν να απελευθερώνονται τις επόμενες μέρες και εβδομάδες, καθώς η μητέρα νιώθει ολοένα και μεγαλύτερη οικειότητα με το παιδί της. Όταν ένα παιδί χωρίζεται από τη μητέρα του – κάτι που είναι ο κανόνας στα ελληνικά μαιευτήρια – τότε χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί.
Για παράδειγμα, ένας πρώιμος τοκετός μπορεί να επιφέρει, εκτός των άλλων, και προβλήματα που σχετίζονται με την πρώιμη εγκατάλειψη της μήτρας – της σπηλιάς. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία αργότερα για το πώς στέκεται ο άνθρωπος και το πώς κρατά το κεφάλι του. Ένας πρώιμος τοκετός σημαίνει πρώιμο χάσιμο του αμνυακού υγρού, της σπηλιάς, που είναι το σώμα της μαμάς, της προστασίας. Τα νεογέννητα χρειάζονται τη σπηλιά, θέλουν να πιάνονται σφιχτά, να τα μεταφέρουν σε μάρσιπο, πάντα σε στενή σχέση με τη μαμά. Σε πρώιμους τοκετούς έχουμε επίσης συχνά προβλήματα με το δέρμα σε μικρά παιδιά.
Ή σε περίπτωση περιπλοκής, όπως η περιτύλιξη, τι μπορεί να σημαίνει κάτι τέτοιο για το συγκεκριμένο παιδί; Πώς το έχει εισπράξει και ποιο πρότυπο επαναλαμβάνεται στη ζωή του ξανά και ξανά, μέχρι να βρει λύση;
Στην περίπτωση της γέννας με καισαρική τομή, οι μητέρες λένε συχνά πως βίωσαν την κατάσταση πολύ γρήγορα, σαν να έκαναν ένα ταξίδι με αεροπλάνο και να έφτασαν στον προορισμό χωρίς να απολαύσουν την διαδρομή. Πώς μπορεί να βίωσε αυτήν την κατάσταση το μωρό; Ο Ρούντολφ Στάινερ, ιδρυτής της Ανθρωποσοφίας έλεγε ότι παιδιά που γεννιούνται με καισαρικές δεν έχουν βιώσει τις ωδίνες του τοκετού και γι αυτό τείνουν αργότερα να αναπτύσσουν οξείες ασθένειες, οι οποίες θα τους βοηθήσουν ως αναπτυξιακές κρίσεις. Ο άνθρωπος χρειάζεται κρίσεις για να αναπτυχθεί. Πρέπει να μπορεί να πολεμήσει, να αμυνθεί, να δυναμώσει.
Κατά τη παιδική ηλικία
Έχουμε συχνά περιπτώσεις παιδιών που αρρωσταίνουν πολύ συχνά με το που πάνε στο νηπιαγωγείο ή στον παιδικό σταθμό: τότε αρχίζουν οι πυρετοί, βήχας, ωτίτιδες κλπ. Τι σημαίνει ένας πυρετός; Ο οργανισμός πρέπει να αναπτύξει τις δυνάμεις του. Να δει ότι το ανοσοποιητικό του λειτουργεί και μπορεί να επεξεργαστεί ξένες επιρροές.
Όταν ζητάει βοήθεια από την Ομοιοπαθητική ένα παιδί π.χ. 5 ετών που δεν είχε προβλήματα μέχρι τώρα, φαίνεται σαν να έχει «μόνο» ένα μεμονωμένο πρόβλημα, π.χ. άσθμα, όμως συχνά η πηγή του προβλήματος χρειάζεται ν’ αναζητηθεί παλιότερα, στην εγκυμοσύνη ή στη γέννα. Άσχετα πόσο χρονών είναι κανείς, συχνά βρίσκουμε προβλήματα που άρχισαν τότε. Τραύματα στην εγκυμοσύνη ή τον τοκετό μπορούν να αντιμετωπιστούν ευκολότερα και ταχύτατα με την Ομοιοπαθητική στα μικρά παιδιά και έτσι να μην χρειάζεται να τα κουβαλούν μια ζωή και να περιπλέκουν τη ζωή τους. Γι αυτό και η συνεργασία με μαίες, συνοδούς τοκετού ή γυναικολόγους σ’ αυτό το επίπεδο είναι πολύτιμη.
Σήμερα η τάση είναι η να αποστειρώνουμε τα πάντα. Να απομονώνουμε τις ξένες επιρροές με την ψευδαίσθηση ότι δεν πρέπει να βιώνουμε «ενοχλητικές παρεμβάσεις». Έτσι παίρνουμε φάρμακα ενάντια στον πόνο, αντιπυρετικά για τον πυρετό, αντιβιώσεις με την παραμικρή ασθένεια. Πολλοί γυναικολόγοι συνταγογραφούν το χάπι από την πρώτη περίοδο ενός μικρού κοριτσιού. Εμβολιαζόμαστε προληπτικά για πιθανές ασθένειες, παίρνουμε αντικαταθλιπτικά, ασφαλιζόμαστε ενάντια στους κλέφτες, στα ατυχήματα κλπ, παίρνουμε ορμόνες για να αποφύγουμε τα γεράματα και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αποφύγουμε την πολικότητα της ζωής. Αυτό όμως έχει μια άμεση επίπτωση στο επίπεδο της υγείας μας.
Τι συμβαίνει όταν από την αρχή της ζωής ενός παιδιού το βομβαρδίζουμε με χημικά φάρμακα; Σήμερα γνωρίζουμε πλέον ότι οι ιατρογενείς ασθένειες είναι πολύ πιο δύσκολα ιάσιμες από τις φυσικές ασθένειες. Ποιες είναι οι συνέπειες από τη συνεχή καταπίεση με φάρμακα;
Γνωρίζουμε ότι το 95% των συνεπειών που θα υποστούν τα παιδιά θα τις θεραπεύσουν μόνα τους, χωρίς ιατρική βοήθεια. Πολύ συχνά το ρίσκο της υπερβολικής φροντίδας και των υπερβολικών ιατρικών παρεμβολών είναι μεγαλύτερο για την υγεία του παιδιού, από την ίδια την ασθένεια. Το 90% των φαρμάκων που συνταγογραφούνται από τους παιδιάτρους είναι ένα μη αναγκαίο και κοστοβόρο ρίσκο για το παιδί. Όλα τα φάρμακα είναι τοξικά και κατά συνέπεια επικίνδυνα per se.
Από την άλλη, με αυτό τον τρόπο εκπαιδεύονται τα παιδιά να θεωρούν ότι υπάρχει πάντα ένα φάρμακο για «κάθε ασθένεια», με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα να αναζητήσουν αργότερα στη ζωή τους χημική ανακούφιση στα προβλήματά τους. (Robert M. Mendelsohn, M.D., How to raise a healthy child… in spite of your doctor)
Το παιδικό βίωμα και η λογική αναπτύσσονται αργά και σε συγκεκριμένα στάδια και κάθε εποχή φέρνει νέες ανακαλύψεις στην ψυχή.
Αρχικά το παιδί αντιλαμβάνεται μόνο μερικές όψεις της πραγματικότητας, μέσω των αισθητηρίων, όπως το ρυθμό στην κοιλιά της μητέρας, τον χτύπο της καρδιάς της, τη φωνή του πατέρα, αργότερα την οσμή της μητέρας. Μετά γεννιέται και κοιτά, γεύεται, γλύφει και παρατηρεί. Έχει αιώνιο χρόνο για παρατήρηση! Βρίσκεται στο κέντρο που μαγικού αυτού κόσμου. Τα πρώτα 7 χρόνια του παιδιού κυριαρχεί το νευρικό σύστημα και τα αισθητήρια. Παράλληλα, υπάρχει η απόλυτη εξάρτηση, στη διατροφή, στη ζεστασιά, στην ανάγκη για αγάπη. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά με τα ζώα. Τα ζώα στέκονται και ανεξαρτοποιούνται πολύ νωρίτερα. Σύντομα αρχίζει το μωρό να κοιτά τη μητέρα, να μαθαίνει το λόγο, να μαθαίνει να κοιτά προς τα πάνω («άνθρωπος = άνω θρώσκω»), να προσανατολίζεται. Στο τέλος του πρώτου χρόνου μπορεί να κρατά το κεφάλι του, να ελευθερώνει τα χέρια και τα πόδια του.
Μετά τα επτά χρόνια το παιδί είναι ώριμο να «σκεφτεί», δηλαδή να αναλύσει καταστάσεις. Τώρα μόλις αρχίζει να καταλαβαίνει έννοιες του χρόνου όπως το παρόν και το παρελθόν. Οι Jirina Prekop – Christel Scheizer («Τα παιδιά είναι επισκέπτες που ρωτούν για το δρόμο») γράφουν: «Ανάμεσα στην στοιχειώδη αντίληψη και την αναλυτική σκέψη χρειάζεται να περάσουν πολλές εμπειρίες και να αποκτήσουν γνώσεις που ταλαντεύονται ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα. Το (μικρό) παιδί τείνει να βάζει ψυχή σε άψυχα πράγματα και να τα θεωρεί ζωντανά. Έτσι, για παράδειγμα, νομίζει ότι το καρότσι για τα ψώνια είναι «κακό» γιατί κυλά μακριά. Θεωρεί τον εαυτό του το κέντρο του κόσμου, γιατί και το ίδιο είναι ουσιαστικά δεμένο με τον κόσμο και γι αυτό συνδέει όλα όσα συμβαίνουν με τον ίδιο».
Από τον έβδομο χρόνο και μετά αρχίζει το παιδί να αντιλαμβάνεται τον κόσμο των ενηλίκων ως την πραγματικότητα και προσπαθεί να βρει πώς θα ενσωματωθεί σ’ αυτήν. Ο Ρούντολφ Στάινερ λέει ότι τα παιδιά είναι έτοιμα να πάνε σχολείο όταν βγάζουν τα δεύτερα δόντια – γιατί θα πρέπει να έχει δομηθεί πρώτα το εγώ, η ταυτότητα.
Στην εφηβεία
12-13 ετών ο άνθρωπος μπαίνει στον κόσμο που αρχίζει η σύγκρουση. Ψάχνει κανείς γκουρού, προσανατολισμό, πρότυπα, ταυτίσεις, σπορ. Αρχικά το παιδί ταυτίζεται με την μαμά και τον μπαμπά, μετά έρχεται η φάση των δασκάλων και μετά βγαίνει στον κόσμο και – δεν μπορεί να εμπιστευτεί πια τη μαμά και τον μπαμπά γιατί έχει δει πώς μαλώνουν, τι δεν κάνουν οι ίδιοι, τους έχει απομυθοποιήσει όπως και τους δασκάλους και αρχίζει να ψάχνει ένα υψηλότερο ιδανικό, σταρ, σπορ, ρομαντισμός, ντύσιμο ή Χάρυ Πότερ.
Η θεραπεία της Ομοιοπαθητικής
Για τους θεραπευτές και ειδικότερα για μας τους Ομοιοπαθητικούς προέχει η κατανόηση των εξελικτικών βημάτων που οδηγούν στην ασθένεια ή στη θεραπεία. Ο Χάνεμαν έλεγε ότι το υψηλότερο ιδανικό είναι η θεραπεία. Και η θεραπεία αφορά όλο τον οργανισμό ως σύστημα και όχι μόνο την εξαφάνιση των επιμέρους συμπτωμάτων. Για παράδειγμα σε παιδί 3 ετών με δερματίτιδα, ανησυχία στον ύπνο και καθυστερημένη ανάπτυξη (δεν περπατά ακόμη μόνο του), αυτό που θα πρέπει να θεραπευτεί δεν είναι μόνο η δερματίτιδα (ο λόγος που απευθύνθηκαν οι γονείς σε Ομοιοπαθητικό), αλλά θα πρέπει πρωτίστως να «ωριμάσει» αναπτυξιακά, να περπατήσει, να βελτιωθεί ο ύπνος και φυσικά να θεραπευτεί και η δερματίτιδα.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
- Robert M. Mendelsohn, M.D. “How to raise a healthy child… in spite of your doctor”, Contemporary Books, Inc. Chicago
- Hans-Juergen Achtzehn, “Die Potenziale unserer Kinder“, Medizinisches Forum, Berlin, 2006
- Desmond Morris, “Babywatching”, Jonathan Cape, London, 1991
- Alice Miller, «Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας», Ροές, 2010
- Jirina Prekop – Christel Scheizer («Τα παιδιά είναι επισκέπτες που ρωτούν για το δρόμο»
- Michel Odent «Η γέννα στο δρόμο της φύσης»
